Tuesday, July 6, 2010

Nam le Gam it

by; Kham Do Pau
---

NAM LEH GAM IT A VEI I CIH KUATE
Zomite nam leh gam it leh vei cii a,tadensa leh internet tungtawn a thu gelh leh holim na zang tampi i awmta hi. Tuate a bul tak tak a i kan tel ciangin nam leh gam it tak tak a vei tak tak te na hi khawl lo uh hi. I mi i nam pen sum met bawlna bang lela a zang te a na hi deuh uh hi. A diakin Mizoram sung bang en leng Pu. Khanchin(L)te hong ma kaih zawh tu ni tan gam leh nam it a a puah nuam tak tak a ki nei nai lo ahi hi ci leng i ci khial tam kei ding hi. MLA ki tel hong nai ciang sum nuai nih khat lawh na ding zongin i nam makai hih na tawh Political pawl tuam tuam te huh in i ki man lah bawl uh a ,election result a puan zawh ciang i mang hiau uh hi. Ei mau mi leh sa te tenna veh ding in pai leng motaw sapin, pawl sum mah zang in VIP banga ki bawlin i gam tang uh a, i mi inam khang to nai lo te puah dingin pen tha leh ngal sum leh pai zong i ki sen ki sam dinga, VIP banga ki ngaihsun a nasep theih hi nai lo hi.Singtanga om i mi i nam khawsak haksa te a dia VIP banga ki bawlin Sumo/Taxi hire in i va veh uh a, V.C te lakah a mau khua a mi gentheite kepna dinga Kumpi pan a ngah uh NREGS(NREGS)sumte i va ngen kawi kawi uh hi.

Pu Khancin(L) in Champhai area a PNC unit tampi ava phuh khiak laiin amah huh dingin Pu Vumzalian sim loh midang pai pih loa nam leh gam adinga nasem banga ki ngaiin khua khat pan khua dang ah khe mah tawh pai ciat ciat hi. Ei tulaia te bel Nausel ciang bek pai ding zong Sumo khat hire masa phot i hih ciang in i ki VIP bawl sung nam leh gam khantohna ding haksa kha ding hi. Lo nasem bang a ki ngaihsun in i mi i nam puah i sawm ding hi zaw hi. Khaw sunga meeting pai ding zong Taxi hire in tua sum khempeuh te ei pocket pan pia loin i pawl sum mah i zang leu leu hi. Nam leh gam a dia ki pia i cih te nun takna tawh ki gamla deuh lo hiam? a gen sia om leh, "lungsim neu vai "ci leu leu.

Internet tungtawna thu ki kupna bek tawh i gam khang to lo dinga practical mah mah a i tenna i compact area sunga i mi i nam te va phawn halh a , i pawl i Unit khua cih a i dinsak ding ki sam hi. Mizogam bangah kum 1964 a memorandum cih loh buang a dang remainder a hi zong ki khia nai lo hi kha ding hi.Nam i vei loh dan i mit mah mah tawh i muh ciangin lungzin huai mah mah hi.All India Radio a Paite Programme vai,Nam recognised leh Paite In vai peuh i buai pi uh a,thei kung suan nuamlo a agah bek ne nuam te tawh i ki bang hi.Autonomous District Council nei hi leng a tunga i gente khempeuh a kentel ding ahi hi.Lung man huai si e e e cikciang vabang i pil zo zen tam maw Kum 1964 zawh tuni tan i makaite DATA taklang liang leng lah ki mualpho sak i bat ding lau huai hi,tua i gen teng pan thei lel ni e guai.
Pu,N Gozagin(L) in ei tenna gam teng Manipur South kici lai pen ei mau minam min a i puah theih na dingin "Outer Manipur"cih tan ma hongna laksak a,ama nunga te in tuni tan tua Manipur gam pua kici pen Zogam ahih kei leh Zoland ci beek in zong a min puah zo nailo hi hang Ka ngaihsut dan in leh ka sun zaalmangin " Manipur a Paite te hong khanglo in i lai leh i pau puah pha nuam in ma la uh a,Autonomous District Council ngen in Memorundum bawl uh a,Manipur Kumpi bek thamlo Governor leh Central a Minister te tanpha Copy pia in naktak in panla uh hi.A sotlo in in A Demand uh ngah pah ta ding uh a,tuamah bangin Mizoram sunga Paite te in zong Kum 1964 a Paite Regional Council Document bawlsa khempeuh D.C.Office a koih uh MNF Activity te haltum sa khempeuhte Referrence bawlin Fresh Demand ki bawl kik a,a sawtlo in ADC ki ngah pahta dinga,"ciin sun zalmang ka man hi.a A hi zong ka khanglo a,Paite mite in amau pumpi a ding bek ngaihsun in gam leh nam vai peuhmah kuamah in thudon lo uh a,amau paina tua lampi mah ah a pai pai lel uh hi..Manipur a om te in ADC hong la khia uh henla Mizoram a te in i memorandum lui teng remainder pia in ADC ngah leng a sawtlo in U.T ah i kai sang dinga,Mizoram a i UT leh Manipur a i UT gel gawmin ZOGAM STATE hong piang thei mai lo deita mataw.ciin ka ngaihsun mai mai hi.
" Nam leh Gam it i cih te kuate hiam"cih dotna pen dawng sin leeng,nam leh gam it i cihte in amau leh amau ki mangngilh in gam leh nam a dingin a theihna siamna pilna te zangin kam pau leh laigelh bek tawh hilo "practical" mah mah in na sem uh hi.Ei lam gam leh nam it i cih te pen ei leh ei ki thei masa in i gilpi a ding mah nasep masak in i nei uh hi.i mi i sa gen thei taka na sem a nek zongte neihsa them no no te lam en in mangmu ciin min tuam tuam zang in sum i khon uh a,ei tenna gam sung mah mah ah zong i mi isa te Kumpina sem gina gam i om nawn kei liang uh hi.I Topa Jesu'n"Gutate pen a gu ding,a that ding leh a siasak ding bekin hong pai hi"(Joh 1010)a acih bangin tulaiin gam leh nam it lem lem summet bawlna lela i minam zanga nainganji sai i tam mah mah ta uh a,tuate mipi te in i telsiam loh man tuni tan i mi i nam khangto theilo hi.Tuate i telsiam na dingin kum 1964 zawh tuni tan Paite minam makaite a makaih sung un imi i nam a dinga bang sem ahi uh hiam ciin ngaihsut tek leng kitel mah mah lel lo diai de.Nam Go cingh tak bang sem a,bang lama malak sawm cih bek in zong ki tel mah mah ding hi.MLA ki tel ding ciang beka i nam makai hih na FAIDA a zanga sum zon na lel tawh nang tung lo buang i minam in khantohna ngah ngei ou to.A sim mi khempeuh in a deihna telsiam henla,bil nei khempeuh in zata uh hen.